Boekrecensie ‘Met fijngevoelige zintuigen’

In de Leesclub van Hooggevoelig heel gewoon recenseren hooggevoeligheidsdeskundigen uit ons netwerk een reeks interessante boeken. Boeken die gaan over, of raken aan, hooggevoeligheid. Zo weet jij welke boeken voor jou ‘de moeite waard zijn’ en welke je wel of niet aan kunt raden aan de mensen om je heen. Arja recenseerde het boek ‘Met fijngevoelige zintuigen’. Onze conclusie? Geen hoogvlieger, weinig vernieuwend. Wel interessant voor lezers die hooggevoeligheid willen benaderen met een Christelijke inslag. Veel leesplezier!   

Algemene gegevens

  Titel: Met fijngevoelige zintuigen; Hooggevoelige kinderen begrijpen en op weg helpen Auteur: Lüling, Dirk en Christa. Uitgeverij: Great Life Publishing Aantal pagina’s: 174 (inclusief literatuurlijst en noten) Jaar van uitgave: 2018 Korte samenvatting: Het boek is een vertaling uit het Duits, de oorspronkelijke titel wordt helaas niet vermeld. De auteurs geven een uitgebreide beschrijving van hun ervaringen met hooggevoeligheid, door hen vooral ‘hoogsensitiviteit’ genoemd. Ze doen dit aan de hand van leeftijdsfasen van baby tot jong-volwassene. Er zijn verwijzingen naar en citaten van andere auteurs, uit het Engelse (Aron) en Duitse taalgebied.

Eerste indruk?

De cover van het boek spreekt wel aan, hoewel het op mij ook een wat zoetsappige indruk maakt. De achterflap geeft duidelijke informatie over de inhoud, met foto van de beide auteurs. Inhoudsopgave, bladspiegel en hoofdstukindeling zijn overzichtelijk en nodigen uit tot lezen. Over de titel heb ik enige twijfels. ‘Met fijngevoelige zintuigen’, alsof HG draait om gevoeliger zintuigen in plaats van om de – diepere – verwerking van de binnengekomen informatie. Het boek houdt een beetje het midden tussen een studieboek en een zelfhulpboek. De theoretische informatie over hooggevoeligheid is mager. De auteurs lijken zich meer te richten op het adviseren over de omgang met HG kinderen. Dat komt overeen met de titel.  

Doelgroep en schrijfstijl

Ik vind het boek eerder gericht op ouders dan op professionals, hoewel er wel degelijk aandacht besteed wordt aan wat leerkrachten kunnen doen voor HG kinderen. Voor professionals lijkt de toon mij echter zeker te betuttelend. Verder is het geschikt voor zowel HG- als niet-HG ouders. Ook zonder enige voorkennis is het betoog goed te volgen en te begrijpen. Ik vermoed dat vooral ouders met een serieuze christelijke levensovertuiging zich zullen herkennen in de visie en attitude van de auteurs. Het boek leest vrij gemakkelijk weg, mede door de indeling in paragrafen en hier en daar de afwisseling met vragen en antwoorden uit lezingen die de auteurs gegeven hebben. Er zijn aardig wat voorbeelden uit leven en werk van Dirk en Christa. Ze hebben zelf een gezin met vijf kinderen en runnen een organisatie met de naam ‘Team F. Neues Leben für Familien’. Wat mij enigszins stoort is de wat bemoederende toon waarop ik als lezer word toegesproken. Alsof ik een ouder – en dan vooral een moeder – ben die aan de hand genomen moet worden bij alle problemen die ik ondervind in het omgaan met mijn kinderen. Hoewel de christelijke achtergrond van de auteurs er niet heel dik bovenop ligt, proef ik die er toch vaak tussendoor.  

Thema en boodschap?

Het belangrijkste thema is het omgaan met hooggevoelige kinderen, zodat zij zich zo goed mogelijk zullen ontwikkelen, zoals de titel ook al aangeeft. Als ik kort de boodschap moet beschrijven, is dat: Hooggevoelige kinderen hebben bijzondere talenten die ze heel goed kunnen ontwikkelen met het juiste begrip en goede ondersteuning. Ze vragen speciale aandacht, maar zeker geen overbescherming. Als ze goed begeleid worden, is er een goede kans dat ze gevoelige, sterke en gelukkige volwassenen worden. De kennis over hoogsensitiviteit in de maatschappij en in het onderwijs behoeft verbetering.  

Hoe wordt hooggevoeligheid benaderd?

Het onderwerp wordt vooral benaderd vanuit opvoeders en ook enigszins vanuit onderwijzend personeel. Het is zeker een liefdevol en positief ingesteld boek. Valkuilen worden benoemd, maar dat gaat steeds vergezeld van adviezen hoe die te omzeilen of hoe ouders en kinderen te helpen om daar weer uit te klimmen.  

Wat kan dit boek je brengen?

Als je nog niets weet van hooggevoeligheid en zoekende bent naar hoe je ‘in vredesnaam met de problemen en bijzondere talenten van je hoogsensitieve kind(eren) moet omgaan’, is dit een bemoedigend  boek. Als je wel al het e.e.a. weet en op zoek bent naar meer informatie, voegt het niet heel veel toe, vrees ik. Behalve misschien een paar verwijzingen en de literatuurlijst. Er zijn naar mijn idee echt betere op de markt. Daar komt bij dat er in de vertaling een aantal storende taal- en stijlfouten geslopen zijn. De verwijzingen naar het Duitse schoolsysteem zijn een beetje verwarrend, maar de uitgever wijst daar in het colofon wel op. Nieuwe informatie ben ik nergens tegengekomen. Op pagina 33 start een checklist, die informatief is en inderdaad veel kenmerken van HG benoemt. Het is me echter een raadsel waarom als eerste item ‘Het kind is intelligent’ genoemd wordt. Op pagina 113 staat een aardig schema over vier aspecten van hoogsensitiviteit en hoe die (kunnen) uitwerken in het volwassen leven. Vooral voor degenen die nog weinig kennis hebben over het onderwerp, kan dat goede informatie zijn. Met het risico dat het beperkend werkt, dus ik zou dat schema wel met een korreltje zout nemen, omdat er zoveel meer factoren in het spel zijn bij het vinden van een beroep of het vormgeven van je toekomst.  

Favoriete hoofdstuk/passage?

Deze zin sprak me wel aan: “Hoogensitieven hebben de keuze, hun gave te ontwikkelen of eronder te lijden.” (pag 162) Met een beetje goede wil is dat wel een mooie overeenkomst met het ‘motto’ van Hooggevoelig heel gewoon: Hooggevoeligheid is heel gewoon en vraagt vooral om een praktische benadering. Een andere aanbevelenswaardige opmerking staat op pag. 127, waar de auteurs duidelijk maken dat het voor een HG kind alleen gunstig is om HG ouders te hebben als die ouders zelf geleerd hebben om goed met hun hooggevoeligheid om te gaan. Hoofdstuk 8 – ‘Leren omgaan met gevoelens’ bevat wat mij betreft de beste passages, onder andere over hoe je een kind helpt om te mentaliseren. En ook hoe je een kind kan ondersteunen bij het omgaan met (de fysieke aspecten van) heftige emoties. Dat zijn overigens adviezen die voor alle kinderen opgaan, maar waar HG kinderen extra profijt van kunnen hebben.  

Minst favoriete hoofdstuk/passage?

Het minst favoriet is voor mij vooral de toon. En zoals gezegd: de christelijke achtergrond schijnt er op veel plaatsen doorheen. De achterflap verwijst er ook expliciet naar en christelijke ouders zullen zich er wellicht door aangesproken voelen. Bijvoorbeeld als het gaat om wat zij noemen ‘Spirituele hoogsensitiviteit’. Dan spreken ze over “christenen die Gods stem heel duidelijk horen” (pag 119) of over dromen waarin “God tot ons spreekt” (pag 148). Ook wijzen ze op ‘de kracht van het gebed’ als het gaat over begrenzen van de waarneming, zodat een kind leert om geen gevoelens van anderen in zich op te nemen. Als christen kan men dan de hulp van God vragen om “alleen nog te zien wat we moeten zien.” (pag 151). Dit past niet bij mijn persoonlijke overtuigingen, alsof een christelijk HG kind een ander soort kind is? Maar dat is niet helemaal eerlijk, want dat schrijven de auteurs helemaal niet. Zij gaan uit van hun eigen christelijke levensovertuiging en die heeft kennelijk invloed op hun toon en adviezen.  

Aanrader?

Ik vind dit boek geen grote aanrader, er zijn betere boeken op de markt over dit onderwerp. Als ik het al zou adviseren, dan aan ouders die nog weinig weten van HSP en die het fijn vinden om een boek te lezen van auteurs met een christelijke achtergrond. Professionals die meer willen lezen over omgaan met HG kinderen, doen er volgens mij goed aan om een ander boek te kiezen. Een gemiste kans vind ik overigens het gebrek aan accurate toelichting rondom hoogbegaafdheid (en de relatie tot hooggevoeligheid).  

Rapportcijfer?

Een zeven maximaal, misschien eerder een zes. Door de toon en Christelijke inslag is dit boek lang niet voor iedereen toegankelijk. Daarbij is de inhoud weinig vernieuwend en zie ik beweringen waarbij extra uitleg mijns inziens zeker op zijn plek is.  

Over de recensent

Deze recensie is geschreven door Arja Roozemond, trainer en auteur bij Hooggevoelig heel gewoon. Arja heeft ruime ervaring als hooggevoeligheidsdeskundige en richt zich daarnaast op hoogbegaafdheid. Samen met haar man runt ze praktijk RVDG. Een bijzondere expertise van Arja ligt op het gebied van hooggevoeligheid in relaties. Daarover schrijft ze regelmatig artikelen op onze website.